Olejki w światowych epidemiach

W XV wieku epidemia dżumy pustoszy Europę. Legenda głosi, że w tym czasie szajka kilku mężczyzn plądruje opustoszałe domy, chorych a nawet ludzi którzy zmarli na „czarną śmierć”. Złodzieje skrywają pewną tajemnicę. Co sprawia, że pomimo bezpośredniego kontaktu z ciężko chorymi, nie zarażają się? Ponadto wykorzystując sytuację zuchwale wzbogacają się na czyimś nieszczęściu. Gdzie tkwi ich tajemnica? Sprawą zainteresował się król, który nakazał by złodziei czym prędzej złapano. Mężczyznom w zamian za wyjawienie tajemnicy obiecano, że nie zostaną ukarani i ich ciała nie spłoną żywcem. 

Złodzieje przyznali się do tego, że wcześniej byli zwykłymi handlarzami perfum i egzotycznych przypraw, ale kiedy wybuchła dżuma międzynarodowa żegluga i handel ustały. Musieli więc znaleźć inny sposób na utrzymanie się, a że znali właściwości lecznicze przypraw, którymi wcześniej handlowali, opracowali recepturę niezwykłego olejku. Po wyjawieniu receptury mężczyźni nie zostali spaleni żywcem, ale zamiast tego zostali powieszeni za dokonywane kradzieże. Przykład ten został wdrożony przez lekarzy, którzy na twarzy nosili charakterystyczne maski przypominające dziób. Maski te były wypchane szmatami nasączonymi pachnącą mieszanką. Nakładali ją również  na dłonie, uszy, skronie i stopy co dodatkowo stanowiło barierę ochronną przez infekcjami.

W czym tkwiła tajemnica olejku czterech złodziei?

W skład pachnącej mieszanki wchodziły goździki, cynamon i rozmaryn. Wszystkie te rośliny mają silne działanie antyseptyczne, antybakteryjne, przeciwgrzybiczne i przeciwwirusowe. W szczególności olejek  goździkowy i cynamonowy mają tak silne działanie, że niszczą nawet bakterie oporna na antybiotyki. Z biegiem lat mieszanka „Czterech złodziei” zyskała sławę oraz ulegała wielu modyfikacjom.

Oto jeden ze współczesnych przepisów:

40 kropli olejku goździkowego
35 kropli olejku cytrynowego
20 kropli olejku cynamonowego
15 kropli olejku eukaliptusowego
10 kropli olejku rozmarynowego

Od czasu wynalezienia antybiotyków, naturalne metody przeszły do przysłowiowego lamusa. Jednak współcześnie, w dobie stosowania na szeroką skalę antybiotykoterapii, wiele szczepów bakterii okazuje się być opornymi na leki. Dlatego też naukowcy badają skoncentrowane w wysokim stopniu zioła czyli olejki eteryczne i udowodniono, że średniowieczna mieszanka była aktywna przeciw 14 szczepom bakterii Gram+ i Gram -. W badaniach in vitro wykazano, że mieszanka ta osłabia zdolność infekowania komórek wirusem grypy.

Działanie olejków na wirusy i bakterie

Dlaczego olejki eteryczne działają na bakterie i wirusy?

Wynika to z ich składu chemicznego. Niektóre z nich posiadają w składzie fenole, aldehydy lub alkohole terpenowe. Składniki te wykazują silne działanie drażniące i niejednokrotnie uszkadzają (podobnie zresztą jak farmaceutyki) błony śluzowe mikrobów.

Olejki na infekcje wirusowe

Obiektem badań laboratoryjnych jest bardzo często wirus grypy, czyli Influenza. Olejek drzewka herbacianego wykazuje wysoką skuteczność antywirusową. Płynne preparaty zawierające następujące olejki eteryczne w stężeniu do 0,3% wykazały bardzo wysoką skuteczność w dezaktywowaniu wirusa grypy:

  • kora cynamonu
  • bergamotka
  • trawa cytrynowa
  • tymianek ct. Tymol

Podobny rezultat uzyskano stosując wyższe stężenia olejków takich jak:

  • lawenda
  • geranium
  • eukaliptus gałkowy

Wysoką skutecznością antywirusową wykazuje również eugenol (izolowany z olejku goździkowego).

Opary następujących olejków i ich składników dezaktywowały wirusy w ciągu 10 minut:

  • bergamotka
  • eukaliptus gałkowy
  • eugenol
  • cytronellol

Podobny efekt uzyskano po 30 minutach ekspozycji na opary olejków takich jak:

  • goździk
  • geranium
  • lawenda
  • trawy cytrynowa

Powyższe olejki zostały wymienione na podstawie publikacji Vimalanathan / Hudson 2014. To zestawienie olejków o działaniu przeciwwirusowym warto uzupełnić o olejki skuteczne w przypadku wirusa grypy wg publikacji Price / Price 2012: liść cynamonu, cytryna, limonka, eukaliptus: smithii i promienisty, kocanki piaskowe, palmaroza, hyzop, melisa, korzennik, pieprz czarny, ravensara, szałwia, goździk oraz tymianek ct. tymol.

W kompozycjach antywirusowych, szczególnie przy profilaktyce chorób dróg oddechowych, warto kompozycję wzbogacić olejkiem imbirowym – możliwe działanie przeciwko rinowirusom (Denyer et al. 1994). (Herbiness – Zapach rośliny – kurs)